Reden en tijdstip omzetten eenmanszaak naar B.V.

Heeft een BV de voorkeur boven een eenmanszaak of vof vanwege de rechtsbescherming, risico’s en belastingvoordelen? Dan kunnen ondernemers met een eenmanszaak of vof besluiten om hun zakelijke activiteiten voortaan voor rekening en risico van een BV uit te voeren.

Het succes van de eenmanszaak of vof kan zo groot worden, dat de risico’s ook toenemen, waardoor het privé risico voor de ondernemer te hoog kan worden. Daarnaast kunnen belastingtechnische overwegingen een rol spelen. In sommige gevallen kan het voordelig zijn om de eenmanszaak of vof om te zetten in een BV of holdingstructuur. Dit is vaak het geval bij hogere winsten, maar dit moet per situatie worden beoordeeld.

Afrekenen in de inkomstenbelasting

Bij de omzetting naar een BV wordt de eenmanszaak of vof stopgezet. Dit leidt tot (acute) belastingheffing over de stakingswinst. Deze winst omvat onder andere de stille reserves, de fiscale reserves, de (zakelijke) goodwill en eventuele desinvesteringsbijtelling:

 

  • Stille reserves ontstaan wanneer er een verschil is tussen de economische waarde context en de (fiscale) boekwaarde van de activa van de eenmanszaak of vof, zoals een bedrijfspand of een auto.

 

  • Fiscale reserves ontstaan wanneer er bedragen zijn gereserveerd en ten laste van de fiscale winst gebracht, zoals een herinvesteringsreserve, een egalisatiereserve en een fiscale oudedagsreserve:

 

  • Via een herinvesteringsreserve kan de belastingheffing over behaalde boekwinst bij de verkoop van een bedrijfsmiddel, onder bepaalde voorwaarden, tot maximaal drie jaar worden uitgesteld.

 

  • Via een egalisatiereserve kunnen toekomstige hoge kosten (zoals groot onderhoud aan een bedrijfspand), over meerdere jaren worden gespreid (gereserveerd). Deze reserve mag echter niet worden gebruikt voor jaarlijks, terugkerende uitgaven.

 

  • Voor de oudedagsvoorziening kan een ondernemer jaarlijks doneren aan de fiscale oudedagsreserve (FOR). Dit betekent niet dat er daadwerkelijk geld wordt gereserveerd, maar het is een boekhoudkundige en belastingtechnische bestemming van een deel van de winst. Hierdoor kan belastingheffing over dat winstdeel worden uitgesteld.

Goodwill

Goodwill is de contante waarde van de verwachte toekomstige overwinst of meerwaarde. Het vertegenwoordigt de normale jaarwinst, verminderd met de reële arbeidsvergoeding voor de ondernemer en een compensatie voor het geïnvesteerde kapitaal.

Volgens de Hoge Raad wordt ‘goodwill’ als volgt gedefinieerd: “Een complex van immateriële activa, zoals relaties, klantenbestand, voorsprong, knowhow, stand en organisatie en de goede naam en faam van de onderneming. Het heeft als kenmerk dat het niet aan één goed is toe te rekenen, maar aan de gehele onderneming verbonden is en niet separeerbaar.” Goodwill komt tot uiting in de vergoeding die wordt ontvangen bij de verkoop van de eenmanszaak of vof aan een derde.

Er is een verschil tussen persoonlijke en zakelijke goodwill. Persoonlijke goodwill is verbonden aan de ondernemer zelf en kan daarom niet worden overgedragen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de eenmanszaak van een ICT-er die zijn diensten verhuurt en een goede, persoonlijke band heeft opgebouwd met zijn opdrachtgevers. Zakelijke goodwill daarentegen is wel overdraagbaar en heeft betrekking op de eenmanszaak zelf.

Hoe kan een eenmanszaak worden omgezet naar een B.V.?

In grote lijnen zijn er drie methoden om een eenmanszaak of vof om te zetten naar een BV of holdingstructuur:

 

  1. Een transactie activa/passiva;
  2. De eenmanszaak wordt “ruisend” ingebracht;
  3. De eenmanszaak wordt “geruisloos” ingebracht.

 

Bij het omzetten van een eenmanszaak naar een BV komt meestal heel wat kijken, maar dit is vaak minder complex dan de omzetting van een vof naar een BV. Bij een vof moet voor elke vennoot namelijk worden gezorgd dat de transformatie op de juiste manier wordt uitgevoerd.

Activa/Passiva-transactie

De eenvoudigste manier om een eenmanszaak of vof om te zetten naar een (nieuw opgerichte) BV is door de eenmanszaak of vof stop te zetten. De activa en/of passiva worden dan overgedragen of verkocht aan de nieuw BV, of gaan naar de privésfeer. Vervolgens kan de eenmanszaak of vof worden uitgeschreven uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

De bedrijfsactiviteiten worden vanaf dat moment voortgezet door de nieuw opgerichte BV. Bij de stopzetting van de eenmanszaak of vof moet er rekening worden gehouden met de stakingswinst, die bestaat uit de stille en fiscale reserves, de desinvesteringsbijtelling en de goodwill. Over deze winst moet maximaal 49,5% inkomstenbelasting (minus de MKB-vrijstelling) worden betaald. Onder bepaalde voorwaarden kan ook de eerder genoemde stakingsaftrek van toepassing zijn.

Deze methode is aanbevolen wanneer er weinig tot geen activa, stille en/of fiscale reserves, en geen (zakelijke) goodwill of desinvesteringsbijtelling uit de eenmanszaak of vof worden ingebracht, zodat er geen grote belastingclaim ontstaat.

Ruisende inbreng

Het ‘ruisend’ omzetten van een eenmanszaak of vof naar een BV houdt in dat de onderneming met enige ‘ruis’ wordt omgezet. Hierbij wordt rekening gehouden met de stakingswinst (de in de onderneming aanwezige stille en fiscale reserves, de desinvesteringsbijtelling en de goodwill). In feite komt dit neer op de verkoop van de huidige onderneming aan een nieuw opgerichte BV. Over de stakingswinst moet maximaal 49,5% inkomstenbelasting (minus de MKB-vrijstelling) worden betaald. Onder bepaalde voorwaarden geldt ook de eerder genoemde stakingsaftrek.

Net zoals bij de Activa/Passiva-transactie is het bij ruisende inbreng mogelijk om (een deel van) de stakingswinst om te zetten in een stakingslijfrente bij een bank of verzekeraar. Indien gewenst kan de stakingslijfrente ook worden ondergebracht bij de opgerichte BV, waarbij de lijfrente op de balans van de BV wordt vermeld. Bij de uitkering van deze lijfrente wordt belasting geheven. Net als bij de Activa/Passiva-transactie biedt ruisende inbreng de mogelijkheid om belastingheffing uit te stellen. Wordt ervoor gekozen om een stakingslijfrente bij een bank of verzekeraar af te sluiten? Dan moet het bedrag van de stakingslijfrente daar worden gestort of ingebracht in de op te richten BV. Er gelden echter wettelijke maxima voor het bedrag dat kan worden gestort voor de lijfrenteverplichting.

Bij een ruisende inbreng moeten er zowel belastingtechnisch als notarieel verschillende zaken worden geregeld. Denk onder andere aan het tijdig registreren van een intentieverklaring of voorovereenkomst bij de Belastingdienst, het opstellen van inbrengbalansen, inbrengbeschrijvingen en notariële akten. Om een geruisloze inbreng of omzetting mogelijk te maken, dient de Belastingdienst een verzoek te ontvangen, inclusief de benodigde documenten.

Geruisloze inbreng

In sommige gevallen geniet de geruisloze inbreng van een eenmanszaak/vof in een BV de voorkeur. Dit wil zeggen, dat er op het moment van de inbreng/omzetting geen inkomstenbelasting wordt geheven over de stille reserves, de zakelijke goodwill en/of de desinvesteringsbijtelling.

De BV neemt de rol van ondernemer over en de boekwaarden worden van de eenmanszaak of vof naar de BV overgedragen. Een eventuele fiscale oudedagsreserve (FOR) kan worden omgezet in een lijfrente bij de BV, of bij een bank of verzekeraar. Zo kan de inbreng/omzetting plaatsvinden zonder directe belastingheffing. De vermogensbestanddelen worden van de eenmanszaak/vof doorgeschoven naar de BV tegen dezelfde boekwaarden.